Electrum

W dniach 27 i 28 marca w Instytucie Zachodnim w Poznaniu odbyła się konferencja naukowo-techniczna nt. rewolucji wodorowej. Brał w niej udział prof. Przemysław Komarnicki, Head of Technology w Electrum, który razem z innymi wybitnymi ekspertami ze świata nauki dyskutował nad przyszłością technologii wodorowych w Polsce, Niemczech i w Europie.

Dzisiaj wodór jest postrzegany jako obiecujący element transformacji energetycznej. Polska, razem z resztą świata, stoi przed ogromnym wyzwaniem, jakim jest dekarbonizacja, w którym wodór może odegrać kluczową rolę. Jednakże, jak zauważył prof. Komarnicki, dekarbonizacja nie jest już jedynym priorytetem – równie ważna jest dywersyfikacja źródeł energii.

Produkcja wodoru w Polsce

Na początek parę faktów, kreślących kontekst niedawnej konferencji.

Polska jest trzecim największym producentem wodoru w Europie. Jednakże, większość produkowanego wodoru pochodzi z największych zakładów przemysłowych – chemicznych, petrochemicznych i rafineryjnych, i jest wykorzystywana głównie w procesach przemysłowych.

Jak czytamy w raporcie „Stan i perspektywy rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce: opinie ekspertów” od Łukasiewicz – ITECH, wodór ten jest produkowany w procesie reformingu parowego, co klasyfikuje go jako wodór szary, charakteryzujący się wysoką emisyjnością. Polski Instytut Ekonomiczny podaje, że Polska wytwarza ok. 1,3 mln t rocznie, czyli ponad 13 proc. rocznej unijnej produkcji tego surowca.

Raport Łukasiewicz – ITECH podkreśla, że produkcja odnawialnego, zeroemisyjnego wodoru, uzyskiwanego z odnawialnych źródeł energii poprzez elektrolizę, stanowi nowy obszar działalności dla większości podmiotów. Wodór wskazywany jest jako kluczowy element transformacji energetyczno-klimatycznej, a połączenie wodoru z OZE generuje zielony, czyli zeroemisyjny wodór, istotny dla dekarbonizacji gospodarki.

Dekarbonizacja, dywersyfikacja, niezależność

I tutaj wracamy do konferencji w Instytucie Zachodnim. Odnosząc się do dekarbonizacji, profesor Komarnicki zauważył, że choć dyskusje o wodorze 10 lat temu koncentrowały się na zastępowaniu wysokoemisyjnych sektorów gospodarki rozwiązaniami „zielonymi”, obecnie dekarbonizacja schodzi na dalszy plan.

Niemniej jednak, projekty w Niemczech, Wielkiej Brytanii i innych krajach wskazują, że wodór może w pomóc w dekarbonizacji, jednak w ograniczonym zakresie. Ponadto, zamiana „szarego” wodoru na „zielony” w przemyśle (np. w rafineriach) przyczynia się do zmniejszenia emisji produktów końcowych i ich śladu węglowego. Profesor Komarnicki podkreślił, że skalowalne zastosowania wodoru w dekarbonizacji znajdują się przede wszystkim w przemyśle, takim jak rafinerie, hutnictwo, przemysł szklarski i cementowni.

W kwestii dywersyfikacji, profesor Komarnicki stwierdził, że obecnie jest to najważniejszy aspekt dyskusji o przyszłości energetycznej, wynikający z przyczyn innych niż klimat. Podkreślił, że Europa nie będzie w stanie w 100% zasilać się własną energią, dlatego dywersyfikacja źródeł generacji jest kluczowa. W tym kontekście warto rozważyć pozyskiwanie zielonego wodoru spoza Europy, gdzie warunki do produkcji energii z OZE mogą być korzystniejsze, co obniża koszt wodoru.

Mówiąc o niezależności energetycznej, zaznaczył, że choć Europa nigdy nie będzie samowystarczalna w 100%, to może dywersyfikować swoje zależności. Każda kilowatogodzina energii z OZE i przetworzonego wodoru zmniejsza potrzebę importu. Wodór ma potencjał, by zastąpić gaz, choć profesor Komarnicki ponownie zwrócił uwagę na kwestię skali tego zastąpienia. Podkreślił, że wodór pełni funkcję zmniejszającą zależność energetyczną.

Sprawdź też: Zielony wodór dla przemysłu

Transport wodoru

Kwestia transportu wodoru jest złożona i stanowi jedno z kluczowych wyzwań w rozwoju gospodarki wodorowej. Budowa nowej infrastruktury wodorowej jest potrzebą, na które wiele krajów stara się odpowiedzieć, o czym świadczą liczne projekty rurociągów wodorowych w Europie przedstawione na konferencji przez Aleksandrę Winiarz, takie jak Nordycko-Bałtycki Korytarz Wodorowy, Południowy Korytarz Wodorowy, niemiecki projekt FLOW, H2 Interconnector Bornholm–Lubmin, mosaHYc (region Saar-Lor-Lux), HyPipe Bavaria i AquaDuctus (Niemcy-UK). Rurociągi wodorowe są kluczowym elementem wielu inicjatyw.

• Projekt FLOW zakłada przesył wodoru między Stuttgartem a Lubminem gazociągiem o długości ponad 1600 km, z wykorzystaniem fragmentu istniejącego gazociągu OHAL
• mosaHYc, realizowany przez Niemcy, Francję i Luksemburg, ma być 100-kilometrowym wodorociągiem, częściowo wykorzystującym istniejące systemy.
• HyPipe Bavaria to sieć wodorowa biegnąca z Austrii do Niemiec, planowana w 95% z wykorzystaniem istniejących sieci gazowych.

W kontekście sytuacji w Polsce eksperci zwrócili uwagę na koszty, bezpieczeństwo oraz potencjalne problemy z wykorzystaniem istniejących gazociągów. Niestety, dużo obecnych gazociągów, które powstały w latach 60. I 70. I nie nadaje się do transportu wodoru. To wyzwanie techniczne i ekonomiczne. Rozważane były również alternatywne metody transportu, takie jak wykorzystanie amoniaku lub produkcja syntetycznych paliw, które mogłyby być transportowane istniejącą infrastrukturą gazową.

Jak zauważa profesor Komarnicki, infrastruktura wodorowa dopiero się kształtuje – w Niemczech, pomimo aktywnie rozwijanych projektów, ciągle trwa debata, czy nie lepszym rozwiązaniem byłoby budowanie od zera, zamiast przerabianie istniejących sieci gazowe.

Sektorowe zastosowania wodoru

Jak już wspomnieliśmy, profesor Komarnicki zwrócił uwagę na potrzebę zastanowienia się, gdzie i jak wykorzystać ograniczoną ilość dostępnego wodoru.

„Skalowalne zastosowania są dziś przede wszystkim w przemyśle – rafineriach (jak w Gdańsku, Morzejkach), hutnictwie, szkle, cementowniach. Wciąż jednak brakuje pełnego business case’u dla wodoru – zarówno pod względem kosztów inwestycyjnych (CAPEX), jak i operacyjnych (OPEX).”

Dostrzegł również możliwości wykorzystania wodoru w ciepłownictwie, szczególnie u odbiorców końcowych, ale nie w przemyśle ciężkim. Wspomniał jednak o możliwości zastosowania zielonego metanolu w centralnych piecach olejowych jako szansę na dekarbonizację polskiego ciepłownictwa przy niewielkich nakładach inwestycyjnych.

„Musimy szukać biznesowych nisz, w których wodór technicznie i ekonomicznie ma sens. Takie projekty już zaczynają się pojawiać – i ten kierunek warto rozwijać.

Zielony wodór

Nasz ekspert podkreśla, że zmiana szarego wodoru na zielony zmniejszy emisje produktów końcowych – wpłynie na ich ślad węglowy. Produkcja zielonego wodoru jest nierozerwalnie związana z budową nowych mocy OZE, dlatego kluczowe staje się myślenie o tych procesach w sposób zintegrowany.

Zielony wodór nie powstanie bez taniej, dostępnej i stabilnej energii z odnawialnych źródeł – a to oznacza konieczność inwestycji nie tylko w same elektrolizery, ale także w farmy fotowoltaiczne, wiatrowe, magazyny energii i infrastrukturę przesyłową. Tylko wtedy będzie możliwe stworzenie efektywnego i skalowalnego systemu, w którym wodór odegra realną rolę w transformacji energetycznej – nie jako technologia przyszłości, lecz jako rozwiązanie dla teraźniejszości.

Firma Electrum, wiodący polski biznes Climate Tech ogłasza rozpoczęcie prac budowlanych nad farmą fotowoltaiczną o mocy 42,2 MW przy rafinerii w Możejkach, jedynej w krajach bałtyckich. Projekt ten jest kluczowym elementem programu modernizacji obiektu i dekarbonizacji przemysłu w Europie.

Firma Electrum z dumą informuje o rozpoczęciu budowy farmy fotowoltaicznej przy rafinerii w Możejkach. Projekt, realizowany na zlecenie ORLEN Lietuva, będącej częścią Grypy ORLEN S.A, obejmuje budowę elektrowni słonecznej o mocy 42,2 MW, w tym instalację 69 120 paneli fotowoltaicznych, 116 falowników, 16 stacji transformatorowych SN/nn oraz około 37 km kabla SN. Farma zajmie powierzchnię około 62 ha, co odpowiada powierzchni 87. pełnowymiarowych boisk piłkarskich.

Zakres prac obejmuje również budowę konstrukcji wsporczych, ogrodzenia terenu, dróg wewnętrznych i dojazdowych, oświetlenia terenu, systemu uziemienia oraz systemu ochrony technicznej. Moc wyprodukowana przez farmę zostanie wyprowadzona za pomocą linii SN do istniejących rozdzielnic na terenie rafinerii Możejki.

„Rozpoczęcie budowy farmy fotowoltaicznej przy rafinerii w Możejkach to kolejny krok w naszej misji wspierania procesu dekarbonizacji przemysłu. Cieszy nas fakt, że doświadczenie naszego zespołu w realizacji projektów OZE w Polsce jest dziś wykorzystywane poza granicami kraju. W realizowanym projekcie zainstalowane zostanie nasze rozwiązanie EMACS, które dodatkowo zwiększy efektywność i bezpieczeństwo inwestycji.” – powiedział Tomasz Taff, Chief Commercial Officer w Electrum

Podpisanie umowy na realizację projektu miało miejsce w lipcu 2024 roku, a rozpoczęcie prac budowlanych zaplanowano na wiosnę 2025 roku. Zakończenie projektu przewidziane jest na grudzień 2025 roku.

O Electrum

Grupa Electrum to wiodący polski biznes Climate Tech z siedzibą w Białymstoku, oferująca kompleksowe rozwiązania z zakresu najnowszych technologii rozwoju, budowy i zarządzania projektami w obszarze energii i informacji. Dojrzałość technologiczna jej ekspertów pozwala na dostarczanie produktów i usług, które są odpowiedzią na potrzeby przemysłu i biznesu zmieniające się wraz z postępującą transformacją energetyczną. Tworzy i wprowadza w życie rozwiązania oraz buduje projekty oparte o ideę indywidualnego miksu energetycznego, zachowując równowagę między odpowiedzialnością społeczną i środowiskową biznesu a aspektem ekonomicznym.

Więcej o grupie Electrum można znaleźć na naszych kanałach społecznościowych na LinkedIn, Facebooku i Instagramie.

Kontakt dla prasy

Jan Roguz
Brand Business Partner w Electrum
jroguz@electrum.pl
tel. +48 539 732 610

Czy można zorganizować w kilku miastach jednoczesne wydarzenia muzyczne z tym samym headlinerem? Projekt IMMERSIONS pokazuje, że można! Dzięki zaawansowanym technologiom transmisji na żywo oraz ekologicznej wizji przyszłości, świat muzyki elektronicznej wchodzi na zupełnie nowy poziom.

Electrum, jako partner strategiczny projektu, wspiera te innowacyjne działania, projektując niskoemisyjne rozwiązania, które nie tylko zmieniają sposób organizacji wydarzeń, ale również otwierają nowe możliwości dla scen muzycznych w miejscach oddalonych od głównych kulturalnych ośrodków. „To forma walki z wykluczeniem” – wyjaśnia Jędrzej Dondziło, promotor, który reprezentuje projekt IMMERSIONS w Polsce – „Dzięki temu ludzie w miejscach bez rozwiniętej infrastruktury klubowej bądź ze skromniejszą ofertą kulturalną nie muszą czekać na to, aż artysta do nich przyleci.”

Projekt IMMERSIONS – Europejska Hybrydowa Sieć Muzyczna dla Peryferii Kulturalnych

Głównym technologicznym filarem projektu jest mobilna ciężarówka z kontenerem, która pełni funkcję sceny i centrum transmisyjnego. Tym samym umożliwia organizację imprez w dowolnym miejscu, od mniejszych miast po odległe lokalizacje – gdzie infrastruktura klubowa jest ograniczona lub wręcz nieistniejąca. „Z naszą ciężarówką możemy pojechać gdziekolwiek, nawet do miejsc, gdzie nie ma klubów, i zagrać tam imprezę. Możemy też odebrać sygnał z innych miast i transmitować go do tego miejsca” – mówi Jędrzej – „Wszyscy partnerzy pochodzą z peryferii Europy, z peryferii sceny muzyki elektronicznej, i to jest kluczowy element tego projektu – zjednoczenie sił, aby zwiększyć nasze szanse na przetrwanie i rozwój lokalnych scen.”

Jak to dokładnie działa? Technologia hybrydowa, wykorzystywana w ramach projektu, pozwala na jednoczesne prowadzenie imprez z tym samym headlinerem w różnych miastach. Niedawno odbyły się trzy takie wydarzenia: w Białymstoku, Wilnie i Porto. W każdym z tych miast o tej samej godzinie grała berlińska DJ-ka Mary Yuzovskaya, choć fizycznie była obecna jedynie w Białymstoku. Jej set był transmitowany na żywo do pozostałych lokalizacji, tworząc z jednej strony cyfrowe, z drugiej bardzo rzeczywiste doświadczenie dla publiczności z Wilna i Porto.

„Jedno ujęcie kamery, prezentujące osobę występującą, przesyłamy do innych miejsc” – wyjaśnia Jędrzej – „Na dużych ekranach w lokalizacjach odbierających sygnał, za DJ-ką widać ten występ w skali 1:1, bez odczuwanej latencji, z bardzo wysoką jakością dźwięku. Kiedy odpowiednio skonfiguruje się cały system  – światła, scenografię, trochę dymu – otrzymujemy iluzję obecności artystki / artysty na miejscu.” Sygnał był nadawany ze wspomnianej ciężarówki, która w przypadku imprez hybrydowych IMMERSIONS służy za scenę. – „Ten setup możemy wykorzystać praktycznie wszędzie, jeśli spełnione jest kilka (pozornie) prostych warunków – wystarczą czarne, matowe tło, kamera na odpowiednim uchwycie i dostęp do Internetu”.

Zdjęcie: Krzysztof Karpińśki 

Fizycznie obecny DJ nie jest potrzebny do tego, żeby cieszyć się muzyką

Idea projektu wychodzi naprzeciw faktowi, że w zabawie w klubie w centrum powinna stać muzyka, a nie sama osoba, która ją selekcjonuje – przynajmniej w tych przypadkach, w których mamy do czynienia z imprezą tworzoną dla zaangażowanej społeczności muzycznych entuzjastów. A właśnie łączenie tych społeczności ma na celu projekt IMMERSIONS.

Co ciekawe, historycznie DJ i jego set up nie zawsze były zlokalizowane w tym samym pomieszczeniu, w którym odbywała się impreza. Set upy DJ-skie bywały też umieszczane nie na scenach, a w mniej widocznych punktach imprezowej przestrzeni. Nierzadko DJ grał, stojąc tyłem do publiczności. IMMERSIONS tym samym zarówno sięga do korzeni, jak i idzie o krok dalej – wyprowadza artystę z pomieszczenia, ale równocześnie go w nim umieszcza, z tym że w cyfrowej formie. Nie wpływa przy tym na jakość doświadczenia muzycznego – dźwięk jest znakomity, a bass można poczuć całym ciałem.

Panele fotowoltaiczne i magazyny energii dla niskoemisyjności

Jednym z katalizatorów tego rodzaju rozwiązań niewątpliwie stała się pandemia. Ograniczenia w podróżowaniu oraz zamknięcie klubów stworzyły potrzebę alternatywnych form dostępu do kultury na żywo. A jeśli mowa o podróżowaniu, to warto zaznaczyć, że IMMERSIONS walczy również ze szkodliwymi dla środowiska praktykami, jak ciągłe podróże samolotem. Dzięki wykorzystaniu technologii transmisji, artyści mogą grać jednocześnie w wielu miastach, bez konieczności przemieszczania się. „To walka z praktykami, które są kosztowne dla naszej planety” – wyjaśnia Jędrzej.

Electrum wspiera ekologiczny wymiar projektu, dążąc do tego, aby ciężarówka działała w sposób w pełni zrównoważony. Planujemy montaż paneli fotowoltaicznych oraz magazynów energii, które pozwolą zasilić całą imprezę zieloną energią, wcześniej zgromadzoną w ciężarówce. „Naszym ambitnym celem jest, aby całość wydarzenia mogła być zrealizowana wyłącznie z odnawialnych źródeł energii.” – podkreśla Jędrzej – „Nawet w minimalnym wariancie ciężarówka będzie mogła zasilić np. kilkugodzinne nagranie podcastów, a w razie potrzeby podłączyć się do sieci. Dodatkowo, na wszelki wypadek, planujemy wyposażenie ciężarówki w mały, niskoemisyjny agregat gazowy – zamiast standardowego diesla – aby zminimalizować jej wpływ na środowisko.”

To wszystko sprawia, że IMMERSIONS jest zatem innowacyjną odpowiedzią na wyzwania, które pojawiają się w świecie muzyki elektronicznej i kultury klubowej. Dzięki niemu nie tylko otwieramy nowe możliwości dla mniej rozwiniętych scen muzycznych, ale także wprowadzamy zrównoważone praktyki do świata imprez na żywo. To przykład, jak technologia, ekologia i kultura mogą się łączyć, tworząc przyszłość dostępną dla wszystkich, niezależnie od miejsca zamieszkania.

_______________________________________

Projekt IMMERSIONS – the European Hybrid Music Network for Cultural Peripheries – to innowacyjna inicjatywa, która łączy Białystok, Wilno i Porto. Projekt jest efektem współpracy niezależnych organizacji związanych ze sceną muzyki elektronicznej: FOMO_ (Polska), Gare (Portugalia), Kablys (Litwa). IMMERSIONS ma na celu zapewnienie równych szans artystom z peryferii Europy oraz stworzenie bardziej dostępnych i zrównoważonych form uczestnictwa w wydarzeniach muzycznych. Dzięki zaawansowanej technologii transmisji na żywo, artyści mogą jednocześnie występować w kilku miastach, co zmniejsza potrzebę podróży i redukuje ślad węglowy. Projekt oferuje również darmowe warsztaty i wydarzenia, które wzmacniają lokalne społeczności muzyczne i promują nowe formy współpracy artystycznej. Więcej informacji i harmonogram nadchodzących wydarzeń można znaleźć na stronie projektu.