W niniejszym artykule przedstawiamy kluczowe kroki, jak założyć farmę fotowoltaiczną. Budowa farmy PV na pewno nie należy od łatwych, jednak popularność fotowoltaiki w Polsce stale rośnie. Na większości etapów wymagana jest pomoc specjalistów, jednak zanim się po nią zgłosimy, warto zapoznać się z tym, jak wygląda proces budowy farmy fotowoltaicznej.
Etapy zakładania farmy fotowoltaicznej możemy podzielić na etapy projektowe (wybór lokalizacji, procedury administracyjne, projekt budowlany farmy fotowoltaicznej) i etapy wykonawcze (budowa farmy PV i infrastruktury towarzyszącej, połączenia i testy elektryczne). Po nich następują również kwestie związane z efektywnym zarządzaniem instalacją, które będą miały wpływ na przyszłość farmy.
Szybkie fakty:
- W 2023 roku moce instalacji PV stanowiły około 60% mocy zainstalowanej w całym sektorze odnawialnych źródeł energii – jak podaje najnowszy raport Instytutu Energetyki Odnawialnej. Oznacza to, że fotowoltaika wiedzie prym w sektorze OZE.
- Polska fotowoltaika na koniec roku 2023 osiągnęła moc zainstalowaną 17,08 GW, co zaoszczędziło emisję około 23 milionów ton CO2 – to również dane z raportu IEO.
- Na bazie mocy instalacji fotowoltaicznej wyróżniamy małe i duże farmy. Mała to instalacja o mocy od 50kWp do 1MW. Duża instalacja fotowoltaiczna to moc powyżej 1MW.
- Elektrownia fotowoltaiczna to instalacja o mocy od 1MW.
- Na montaż elektrowni fotowoltaicznej o mocy 1 MW potrzebne jest około 2 ha powierzchni.
Jak założyć farmę fotowoltaiczną? Projektowe etapy tworzenia farmy PV
1. Wybór lokalizacji. Dobry teren pod fotowoltaikę
Od czego zacząć? Najważniejszy jest wybór lokalizacji pod farmę fotowoltaiczną, który musi uwzględniać wiele czynników, takich jak teren pod inwestycję, dostępność słońca czy bliskość infrastruktury sieciowej. Odpowiednia lokalizacja farmy fotowoltaicznej to taka, która przede wszystkim:
Wykorzystuje grunt o małej wartości rolniczej (wymogi dotyczące farm solarnych to grunt klasy IV lub gorszej), co nie blokuje terenów zdolnych do produkcji żywności, upraszcza procedury administracyjne, a także sprawia, że ponosimy mniejszy koszt inwestycji.
Jest dobrze nasłoneczniona, gdzie nasłonecznienie to miara ilości energii słonecznej docierającej do powierzchni Ziemi w określonym czasie, wyrażana w kilowatogodzinach na metr kwadratowy (kWh/m²) np. na dzień. Określenie nasłonecznienia pozwala na wstępną ocenę tego, ile energii słonecznej można przekształcić w energię elektryczną przy użyciu paneli fotowoltaicznych, a tym samym na wstępną ocenę rentowności farmy fotowoltaicznej.
Umożliwia odpowiednie umieszczenie paneli PV, co najlepiej zapewni płaski teren działki, jednak możliwe jest optymalne wykorzystanie działki o delikatnym nachyleniu w kierunku południowym.
Znajduje się blisko infrastruktury sieciowej, co oznacza atrakcyjniejsze warunki przyłączenia farmy fotowoltaicznej do sieci elektroenergetycznej. Przekłada się to bezpośrednio na koszty budowy oraz opłacalność farmy fotowoltaicznej. Lokalizacja farmy w pobliżu istniejących linii przesyłowych i stacji transformatorowych ułatwia procedury, dlatego rekomendowana odległość inwestycji od sieci energetycznej to max. 200 metrów. Konkretne wymogi dotyczące tej odległości mogą się różnić w zależności od lokalnych przepisów i możliwości technicznych.
Znajduje się w odpowiedniej odległości od zabudowań mieszkalnych czy też miejsc użyteczności publicznej. Przyjęto, że minimalna odległość od zabudowań to około 100 metrów, co minimalizuje potencjalne uciążliwości związane z hałasem i refleksami świetlnymi. Rzeczywiste wymagania mogą zależeć od lokalnych przepisów i specyfiki projektu.
Dowiedz się więcej o lokalizacyjnych warunkach budowy farmy fotowoltaicznej:
Jak wybrać najlepszą lokalizację do budowy farmy fotowoltaicznej?
2. Procedury związane z projektem. Wymagane pozwolenia i przepisy prawne
Jeśli dysponujemy działką, która spełnia wstępne kryteria pod założenie farmy fotowoltaicznej, ważne jest zweryfikowanie czy na danym obszarze może powstać farma fotowoltaiczna. Bierzemy tu pod uwagę przepisy prawne, czyli czynniki takie jak występujące uwarunkowania środowiskowe czy lokalny plan zagospodarowania przestrzennego lub inne decyzje administracyjne dla terenu.
Lokalny plan zagospodarowania przestrzennego
Jeśli dla danego terenu istnieje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP), należy sprawdzić, czy dopuszcza on budowę farmy paneli fotowoltaicznych. Jeśli MPZP dopuszcza możliwość budowy farm fotowoltaicznych, to inwestor musi spełnić wszystkie warunki zawarte w tym planie. Jeśli MPZP nie dopuszcza budowy takich farm, należy złożyć wniosek o zmianę planu, co może być długotrwałym i żmudnym procesem. W przypadku braku MPZP, konieczne jest złożenie wniosku o wydanie decyzji o warunkach zabudowy.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach
Procedury pozwolenia to również Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (DoŚU). Jest konieczna, gdy powierzchnia wyznaczana przez zewnętrzne krawędzie paneli przekracza 0,5 ha na terenach objętych formami ochrony przyrody oraz 2 ha na pozostałych terenach. Wymogi dotyczące uzyskania DoŚU wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ), która obejmuje m.in. przygotowanie raportu środowiskowego, konsultacje społeczne oraz uzyskanie opinii różnych instytucji. Decyzję wydaje wójt gminy, burmistrz lub prezydent miasta.
Pozwolenie na budowę
Po uzyskaniu DoŚU oraz spełnieniu wymagań MPZP, konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Proces ten obejmuje przygotowanie szczegółowego projektu budowlanego oraz złożenie wniosku do odpowiedniego organu administracji architektoniczno-budowlanej. Pozwolenie na budowę określa szczegółowe warunki zabudowy dla farmy fotowoltaicznej, czyli warunki techniczne i prawne, jakie musi spełniać inwestycja.
Przyłączenie do sieci elektroenergetycznej
Wymagane pozwolenia to także dokument wydawany przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD) lub Operatora Systemu Przesyłowego (OSP), który określa wymagania techniczne, jakie należy spełnić w związku z przyłączeniem instalacji do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE). Proces ten obejmuje m.in. analizę techniczną, ewentualne opłaty za przyłączenie oraz spełnienie określonych standardów technicznych.
Przeczytaj więcej:
Jak skutecznie uzyskać warunki przyłączenia farmy PV? Przewodnik
Koncesja
W przypadku komercyjnych farm fotowoltaicznych i farm o mocy powyżej 1MW niezbędna jest koncesja na produkcję i dalszą sprzedaż energii z farmy fotowoltaicznej. Uzyskanie koncesji wymaga złożenia wniosku do Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Proces ten obejmuje przedstawienie szczegółowego projektu budowlanego farmy fotowoltaicznej, dokumentacji technicznej oraz uzyskanie wcześniej wymienionych pozwoleń administracyjnych i środowiskowych. Koncesja jest niezbędna do legalnej eksploatacji farmy i sprzedaży energii z farmy fotowoltaicznej do sieci elektroenergetycznej.
Projekt budowlany farmy fotowoltaicznej. Formalności przed budową
Zanim uzyskamy pozwolenie na budowę, konieczny jest projekt instalacji fotowoltaicznej, czyli przygotowanie szczegółowej dokumentacji technicznej, w której znajdą się projekt zagospodarowania terenu, projekt architektoniczno-budowalny i projekt techniczny.
Projekt zagospodarowania terenu
Pierwszym krokiem jest opracowanie projektu zagospodarowania terenu, który obejmuje plan rozmieszczenia paneli fotowoltaicznych, dróg dojazdowych, infrastruktury technicznej oraz innych elementów niezbędnych do funkcjonowania farmy słonecznej. Projekt ten musi uwzględniać topografię terenu, jego nasłonecznienie oraz istniejącą infrastrukturę.
Projekt architektoniczno-budowlany
Kolejnym elementem jest projekt architektoniczno-budowlany, który zawiera szczegółowe rozwiązania techniczne dotyczące konstrukcji nośnych paneli, fundamentów, ogrodzeń oraz innych elementów budowlanych. Projekt ten musi spełniać wszystkie normy budowlane oraz wymagania techniczne.
Projekt techniczny
Równocześnie opracowywany jest projekt techniczny, który zawiera szczegółowe dane dotyczące instalacji elektrycznej, systemów monitoringu, ochrony przeciwpożarowej oraz innych systemów technicznych niezbędnych do bezpiecznego i efektywnego funkcjonowania farmy fotowoltaicznej. Projekt ten obejmuje także specyfikacje techniczne używanych urządzeń oraz materiały, z jakich będą wykonane poszczególne elementy instalacji.
Przeczytaj więcej:
Projekt farmy fotowoltaicznej – co trzeba wiedzieć?
Szukanie odpowiedniej lokalizacji, mierzenie się ze wszystkimi koniecznymi krokami administracyjnymi i prawnymi, tworzenie kolejnych projektów – proces projektowy zakładania farmy fotowoltaicznej jest wymagający. Rozsądne rozwiązanie to skorzystanie z pomocy specjalistów. W Electrum opiekujemy się projektami inwestycji od pomysłu do zarządzania produkcją energii z farmy fotowoltaicznej.
Skontaktuj się z nami.
Jak założyć farmę fotowoltaiczną? Wykonawcze etapy tworzenia farmy PV
Po otrzymaniu pozwolenia budowy, można przystąpić do wybudowania farmy fotowoltaicznej, w co wlicza się kilka kluczowych etapów. Jak zacząć budowę?
1. Przygotowanie terenu pod budowę
Rozpoczęcie budowy farmy fotowoltaicznej wiąże się z przygotowaniem terenu pod instalację paneli PV. Proces ten obejmuje usunięcie wszelkich przeszkód, wyrównanie terenu oraz przygotowanie fundamentów, które zapewnią stabilność całej konstrukcji. Fundamenty muszą być odpowiednio zaprojektowane i wykonane, aby spełniać warunki budowy farmy fotowoltaicznej.
2. Montaż paneli PV
Kolejnym etap to montaż paneli. Panele są instalowane na przygotowanych fundamentach w układzie, który pozwala na maksymalne wykorzystanie dostępnego światła słonecznego. Budowa farmy paneli fotowoltaicznych musi być precyzyjna, tak, aby zapewnić ich efektywność i trwałość elektrowni fotowoltaicznej. Montaż obejmuje również instalację konstrukcji nośnych oraz systemów zabezpieczających przed różnymi warunkami atmosferycznymi.
3. Połączenia i testy elektryczne
Po zamontowaniu paneli przychodzi czas połączeń i testów elektrycznych, które są kluczowe, aby potwierdzić, że cały system działa poprawnie, spełnia wymogi bezpieczeństwa energetycznego oraz standardy techniczne. Procedury związane z testami elektrycznymi obejmują sprawdzenie połączeń i kontrolę wydajności modułów.
Kiedy wszystko jest gotowe, konieczna jest wizyta u Operatora Sieci Dystrybucyjnej – w celu zawarcia umowy i przeprowadzenia odbioru końcowego.
Przeczytaj więcej w naszym poradniku:
Budowa Farm Fotowoltaicznych: Kompleksowy poradnik
Ile trwa budowa farmy słonecznej?
Etap wykonawczy inwestycji to stosunkowo niewiele czasu. Dla farmy o mocy 1MW będzie to czas około 2-3 miesięcy. Najwięcej czasu zajmuje etap projektowy, z naciskiem na uzyskiwanie zgód i decyzji administracyjnych. Całość (oba etapy) może zająć do 2,5-3 lat.
Koszty budowy farmy fotowoltaicznej i finansowanie inwestycji fotowoltaicznej
Koszt wybudowania farmy słonecznej 1MW to oczywiście wynik wielu czynników. Szacunki zależą od zmiennych takich jak uwarunkowania naturalne, koszty wsparcia projektowego, ceny materiałów, cena wykonania, cena systemów i technologii użytych do zarządzania farmą. Koszt farmy może znaleźć się w zakresie od 2 000 000 do 4 000 000 mln złotych.
W przypadku nieposiadania wystarczającego kapitału własnego, istnieje kilka sposobów na finansowanie budowy farmy fotowoltaicznej. Oprócz kredytu, jednym ze sposobów na pozyskanie środków jest skorzystanie z dofinansowania fotowoltaiki. Rozwój OZE w Polsce i rozwój farm fotowoltaicznych skutkuje zwiększeniem się możliwości w tym zakresie. Dostępne są m.in. Fundusze Unijne na lata 2021-2027, jak i programy regionalne.
Farmy fotowoltaiczne a opłacalność. Jak zarabia farma?
Opłacalność farmy fotowoltaicznej zależy od wielu czynników, w tym kosztów całkowitych budowy, sposobu finansowania oraz efektywności produkcji i warunków sprzedaży energii, dlatego będzie indywidualna dla każdego projektu.
Dla zobrazowania zarobków z farmy możemy użyć uproszczonego wyliczenia. Zakładając roczną produkcję na poziomie 1100 MWh oraz cenę 600 zł za MWh, roczny przychód można obliczyć w następujący sposób:
1100 MWh/rok * 600 zł/MWh = 660 000 zł/rok
Po 8 latach łączny przychód wyniesie: 5 280 000 zł
Inwestycja fotowoltaiczna może być bardzo korzystna, zwłaszcza w kontekście rosnącego zapotrzebowania na energię odnawialną oraz dostępności różnych form dofinansowania. Po kilkuletnim okresie, który przynosi zwrot z inwestycji fotowoltaicznej, następuje czas stałego i stabilnego dochodu, który jest zyskiem z farmy.
Różne rodzaje farm fotowoltaicznych generują różne przychody. W zależności od celu budowy farmy fotowoltaicznej i modelu biznesowego produkcja energii z farmy fotowoltaicznej może być przeznaczona do wykorzystania własnego albo właśnie na sprzedaż.
Monitorowanie i zarządzanie
Profesjonalne zarządzanie farmą fotowoltaiczną poprzez skuteczne monitorowanie zapewnia maksymalizację zysków, wydłużenie żywotności elektrowni oraz pozwala obniżyć koszty utrzymania dzięki szybkiemu reagowaniu na potencjalne problemy.
Przeczytaj więcej o sposobach monitorowania farm fotowoltaicznych w Electrum:
Monitoring farm fotowoltaicznych – co trzeba wiedzieć
Wiesz już, jak założyć farmę fotowoltaiczną, a jeśli masz pytania, skontaktuj się z nami!
