Postępujące zmiany klimatyczne stanowią jedno z największych wyzwań współczesnego świata. W procesie zapobiegania im istotną rolę odgrywają działania wspierające redukcję emisji dwutlenku węgla oraz innych gazów cieplarnianych do atmosfery. Dotyczy to zwłaszcza sektora przemysłowego, którego dotychczasowy model rozwoju w dużej mierze oparty był na paliwach kopalnych. Zmiany w tym obszarze, dotyczące potrzeby minimalizacji emisji zanieczyszczeń do atmosfery, określamy ogólnie mianem dekarbonizacji przemysłu. Na czym dokładnie polega ten proces? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w dzisiejszym artykule. 

Dekarbonizacja przemysłu – co to znaczy i dlaczego ma kluczowe znaczenie? 

Dekarbonizacja gospodarki to systematyczne ograniczanie emisji dwutlenku węgla (CO₂) i innych szkodliwych gazów cieplarnianych poprzez wprowadzanie odpowiednich zmian technologicznych, energetycznych i organizacyjnych w przedsiębiorstwach. Nie polega wyłącznie na zastępowaniu paliw kopalnych odnawialnymi źródłami energii (OZE), lecz obejmuje także modernizację procesów produkcyjnych, wdrażanie obiegu zamkniętego surowców oraz zastosowanie innowacyjnych rozwiązań, które pozwalają zminimalizować negatywny wpływ na środowisko bez konieczności rezygnowania z wysokiej wydajności. 

Jest to istotne przede wszystkim ze względu na potrzebę ochrony klimatu i zasobów planety. Jak wskazuje Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO), stężenie dwutlenku węgla w atmosferze w 2024 roku osiągnęło rekordową wartość – 423,9 części na milion. Odpowiednia reakcja sektora przemysłowego na ten problem może przełożyć się na skuteczną walkę z globalnym ociepleniem. 

Źródło: WMO Greenhouse GAS  Bulletin No.21 

Jakie są główne założenia dekarbonizacji przemysłu? 

Proces ten opiera się na kilku priorytetowych działaniach, takich jak: 

• Odejście od paliw kopalnych – to najważniejszy cel polegający na zastępowaniu węgla kamiennego, węgla brunatnego czy też ropy naftowej czystą energią z odnawialnych źródeł (sprawdź: Fotowoltaika dla przemysłu: co musisz wiedzieć, jak zacząć? – Electrum); 

• Zwiększenie efektywności energetycznej – redukcja zapotrzebowania na energię poprzez wdrażanie systemów optymalizujących jej zużycie i modernizację procesów produkcyjnych; 

• Ograniczanie emisji wynikających bezpośrednio z procesów technologicznych – mowa o zastosowaniu rozwiązań takich jak zielony wodór; 

• Wprowadzanie gospodarki o obiegu zamkniętym – to pomaga zmniejszyć zużycie surowców pierwotnych, a zarazem zminimalizować ilość generowanych odpadów; 

• Cyfryzacja przemysłu – zaawansowane rozwiązania automatyki pozwalają dokładnie monitorować zużycie energii oraz poziomy emisji na każdym etapie produkcji; umożliwiają również optymalizowanie procesów i podejmowanie decyzji adekwatnych do konkretnych potrzeb. 

Wszystkie te działania bazują na wdrażaniu rozwiązań, które nie wpływają negatywnie na wydajność przedsiębiorstw, tym samym nie stopują rozwoju przemysłu. 

Jakie efekty niesie ze sobą dekarbonizacja przemysłu? 

Dekarbonizacja przemysłu przekłada się na liczne korzyści zarówno dla środowiska naturalnego, jak też dla przedsiębiorstw, które decydują się działać zgodnie z jej założeniami. Korzyści ekologiczne to między innymi: 

• Efektywne zapobieganie zmianom klimatycznym poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych; 

• Poprawa jakości powietrza, szczególnie w rejonach silnie uprzemysłowionych, co przekłada się również na zdrowsze społeczeństwo; 

• Mniejsze wykorzystanie zasobów naturalnych dzięki recyklingowi i gospodarce obiegu zamkniętego; 

• Ochrona ekosystemów za sprawą ograniczania degradacji środowiska w wyniku eksploatacji surowców; 

• Zachowanie potencjału planety dla przyszłych pokoleń. 

Również przedsiębiorstwa, które dokładają swoją cegiełkę do dekarbonizacji przemysłu, mogą liczyć na szereg korzyści. Przede wszystkim inwestowanie w rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną pozwala zmniejszyć koszty operacyjne, a zarazem poprawić odporność biznesu na kryzysy energetyczne. Wpływa również na wzrost konkurencyjności danej firmy – coraz większa świadomość ekologiczna wśród konsumentów sprawia, że rynek bardziej premiuje produkty przyjazne klimatowi. 

Jakie innowacje technologiczne wspomagają redukcję emisji w przemyśle? 

Jak wspomniano, nowoczesne technologie stanowią ważny element procesu dekarbonizacji gospodarki. Oprócz instalacji OZE, takich jak elektrownie wiatrowe i słoneczne, warto wskazać takie rozwiązania jak: 

• Zielony wodór – wytwarzany w procesie elektrolizy wody z użyciem odnawialnych źródeł, znajduje zastosowanie w transporcie, przemyśle chemicznym, a także służy jako stabilizator sieci energetycznych; 

• Inteligentne systemy sterowania – zastosowanie Internetu Rzeczy (IoT), analizy danych i automatyki do minimalizowania strat energetycznych i surowców oraz zwiększania wydajności; 

• Magazyny energii – pozwalają na efektywne wykorzystanie energii odnawialnej, umożliwiają pracę procesów przemysłowych nawet przy zmiennej produkcji z OZE; 

• Gospodarka o obiegu zamkniętym i recykling – odzysk materiałów oraz ich ponowne wprowadzanie do produkcji. 

Dzięki tym rozwiązaniom przemysł może nie tylko ograniczać swój wpływ na klimat, ale także zwiększać efektywność, oszczędzać surowce i przygotowywać się na rosnące wymogi regulacyjne oraz oczekiwania rynku. 

Przeczytaj również: Cable pooling – rozwój OZE i lepsze wykorzystanie sieci | Electrum 

Jakie branże przemysłu wymagają dekarbonizacji? 

Mówiąc o dekarbonizacji przemysłu, szczególną uwagę zwraca się na branże będące przyczyną największych emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Dotyczy to na przykład produkcji metali, która wiąże się z generowaniem dużych ilości CO₂. Jak wynika z raportu Net-Zero Industry Tracker 2024, najbardziej problematyczne pod tym względem są takie obszary, jak produkcja stali, cementu, aluminium czy też chemikaliów, które łącznie odpowiadają za znaczną część emisji. 

Dekarbonizacji wymaga również transport – nie tylko drogowy, lecz także przemysłowy, obejmujący przewóz surowców i produktów w dużych ilościach. Elektryfikacja floty transportowej przedsiębiorstw pozwoliłaby zmniejszyć ilość zanieczyszczeń w powietrzu. 

Źródło: World Economic Forum, Net-Zero Industry Tracker 2024 

Dekarbonizacja przemysłu w Polsce – jakie stoją przed nami wyzwania i możliwości? 

Polski przemysł jest mocno energochłonny i wciąż w dużym stopniu opiera się na paliwach kopalnych, co powoduje wysokie emisje CO₂. Producenci stali, cementu, chemikaliów czy aluminium oraz branża petrochemiczna należą do głównych emitentów gazów cieplarnianych w naszym kraju. Do najważniejszych wyzwań w procesie dekarbonizacji przemysłu w Polsce należą: 

• Wysokie koszty transformacji – modernizacja zakładów przemysłowych i wprowadzenie nowych technologii wymaga ogromnych nakładów finansowych. W wielu przypadkach koszty te są barierą dla szybkiego wdrożenia rozwiązań niskoemisyjnych. 

• Uzależnienie od węgla i gazu – Polska wciąż w dużej mierze wykorzystuje węgiel kamienny i brunatny w produkcji energii oraz w przemyśle. 

• Konieczność dostosowania przemysłu do wymogów Unii Europejskiej (UE) – wiąże się z koniecznością raportowania emisji i wdrażania planów redukcyjnych. Niedostosowanie może skutkować dodatkowymi kosztami i utratą konkurencyjności na rynku europejskim. 

• Dekarbonizacja przemysłu wymaga nowych kompetencji – specjalistów od OZE, technologii wodorowych, efektywności energetycznej czy cyfryzacji procesów. 

Nie jest to jednak sytuacja bez wyjścia – Polska ma szansę znacząco ograniczyć emisje przemysłowe dzięki inwestycjom w nowoczesne technologie w sektorach ciężkich, takich jak produkcja stali, cementu czy chemikaliów. Rozwój odnawialnych źródeł energii i zielonego wodoru pozwala uniezależnić się od paliw kopalnych, a cyfryzacja i automatyzacja procesów produkcyjnych zwiększa efektywność energetyczną i ogranicza zużycie surowców. Dostęp do funduszy unijnych pomaga natomiast w szybszy sposób zrealizować ten proces. 

Jak Electrum wspiera dekarbonizację przemysłu? 

W Electrum aktywnie działamy na rzecz transformacji energetycznej w Polsce, realizując od lat wielkoskalowe projekty OZE. Pracujemy w sposób kompleksowy, zapewniając zarówno planowanie inwestycji, jak i generalne wykonawstwo, a także długoterminowe zarządzanie instalacjami. 

Realizujemy projekty fotowoltaiczne i wiatrowe, a także elektrownie hybrydowe, łączące różne źródła energii. Ponadto wykorzystujemy zaawansowane systemy monitoringu i zarządzania aktywami energetycznymi, co poprawia efektywność instalacji, redukuje straty energii oraz zwiększa opłacalność wdrażanych technologii. Angażujemy się również w rozwój projektów wodorowych – tym samym efektywnie wspieramy dekarbonizację przemysłu w Polsce i na rynkach zagranicznych. 

Wierzymy, że intensywne działania na rzecz transformacji energetycznej pozwolą nam i przyszłym pokoleniom żyć w świecie, w którym zeroemisyjność stanie się standardem. 

10 października obchodzimy Dzień Zdrowia Psychicznego – święto, które z roku na rok zyskuje na znaczeniu. W świecie pełnym napięć, niepewności i zmian, coraz więcej osób doświadcza przeciążenia emocjonalnego. W obecnych czasach rozmowa o zdrowiu psychicznym staje się powszechną koniecznością, a nie kwestią dotyczącą marginesu.

Stąd dzień, który od 1992 roku ma zwracać uwagę na rosnącą skalę problemu, zachęcać do profilaktyki i edukacji. A także wspierać walkę ze stygmatyzacją osób zmagających się z kryzysami zdrowia psychicznego.

To właśnie z tej potrzeby – budowania świadomości i wspólnoty wokół troski o dobrostan – wyrósł projekt podcastów, który Electrum realizuje wspólnie z fundacją Don’t Worry Be Yourself.

W tekście:

• W pierwszej części prezentujemy wybrane statystyki dotyczące stresu i zwolnień lekarskich w Polsce.
• Następnie wspominamy o globalnym kryzysie depresji i sposobach przeciwdziałania mu.
• W ostatniej części opisujemy projekt, który w Electrum realizujemy razem z fundacją Don’t Worry Be Yourself. Czyli serię podcastów uzupełniających dyskusję o dobrostanie i zdrowiu psychicznym.

 

Stres rośnie – a wraz z nim liczba zwolnień lekarskich

W ostatnich latach systematycznie rośnie liczba zwolnień lekarskich wystawianych z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym. W 2023 roku do ZUS wpłynęło o 8,7 proc. więcej takich zwolnień niż w 2022 roku. Z kolei w 2024 r. odnotowano już 13,8-procentowy wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim.

Głównymi przyczynami tych zwolnień są reakcje na silny stres. Zaburzenia depresyjne są drugie w kolejności. Ostatnie miejsce na tym niechlubnym podium zajmują zaburzenia lękowe.

Badania IPSOS z 10 października 2024 roku pokazują, że aż 45% Polaków deklaruje, że w ciągu ostatniego roku wielokrotnie doświadczyło silnego stresu, podczas gdy globalny wskaźnik tego zjawiska wynosi 33%.

Z perspektywy pracodawcy alarmujący jest dla nas sygnał, że stres coraz częściej odbija się na życiu zawodowym. 35% badanych przyznaje, że doświadczyło stresu silnego na tyle, że ten na jakiś czas uniemożliwił im wykonywanie obowiązków zawodowych. Aż 19% stwierdziło, że taki stan zdarzył się im wielokrotnie.

Epidemia depresji – ogromne wyzwanie społeczne i systemowe

Powyższe dane są alarmujące, jednak nietrudno z miejsca wyliczyć różne, powszechnie odczuwalne czynniki, które na nie wpływają: globalny kryzys klimatyczny, niepewność ekonomiczna, izolacja społeczna, nadmierna ekspozycja na media cyfrowe czy brak równowagi między życiem prywatnym a zawodowym.

Niestety, społecznie  narastający stres niesie za sobą coraz szybszy rozwój depresji i zaburzeń lękowych. W tej kwestii nieustannie alarmuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). W ostatnich latach podzieliła się m.in. szacunkami, zgodnie z którymi do 2030 roku depresja stanie się najczęściej diagnozowaną chorobą na świecie. Czy jako społeczeństwo jesteśmy w stanie nie dopuścić do urzeczywistnienia tej predykcji?

Wiemy, że skuteczne przeciwdziałanie depresji wymaga wielowymiarowego podejścia. Opartego nie tylko na leczeniu, ale przede wszystkim na profilaktyce i edukacji społecznej.

Widzimy, jak potrzebne są rozwiązania wspierające dobrostan psychiczny w miejscu pracy, lepszy dostęp do opieki psychologicznej, a także działania integrujące społeczności lokalne i wzmacniające więzi międzyludzkie.

Równie istotne jest budowanie kultury otwartości na rozmowę o emocjach oraz ograniczanie czynników systemowo sprzyjających przeciążeniu psychicznemu. Dlatego chcemy pokazywać, jak dużo sensu ma rozmowa o zdrowiu psychicznym.

Krok pierwszy – edukacja i destygmatyzacja. Podcasty Don’t Worry Be Yourself i Electrum

Mając na uwadze siłę edukacji, w Electrum razem z fundacją Don’t Worry Be Yourself realizujemy wyjątkową serię podcastów. Przyjęły one formę rozmów z certyfikowanymi specjalistami zdrowia psychicznego. Tym samym chcemy szerzyć sprawdzone informacje i dawać innym inspirację do zmiany i troski o siebie.

Nie widzimy w tym jednak zastępstwa terapii albo bezpośredniej pomocy u specjalistów. Nasze podcasty traktujemy jako pierwszy krok i dawkę sprawdzonej wiedzy.

1. Lęk, style przywiązania i emocje w ciele dziecka, które czai się w nas. Rozmowa z Jakubem Macewiczem

W pierwszym odcinku Cezary Chwicewski z DWBY rozmawia z psychoterapeutą Jakubem Macewiczem. Rozmowa skupia się na temacie lęku, emocji i wykształconych w dzieciństwie stylów przywiązania – czyli tego, co wpływa na nasz sposób budowania późniejszych relacji z innymi ludźmi.

2. Jak codzienne nawyki wpływają na Twoje zdrowie psychiczne i pracę mózgu? Rozmowa z Michaliną Muszyńską

Gościną tego odcinka jest Michalina Muszyńska, certyfikowana lekarka medycyny stylu życia. Jeśli jeszcze nie słyszeliście o takiej specjalizacji, od razu zaznaczamy, że jest to dziedzina medycyny konwencjonalnej, czyli w całości opartej na dowodach naukowych. Mowa o tym, jak wdrażać nowe nawyki w obliczu faktu, że nasz mózg tak bardzo kocha status quo. Rozmowa odpowiada również na pytania o to, czym jest eko-psychiatria i jak natura wspiera nasze zdrowie psychiczne. Wszystko w oparciu o rzetelne dane i ciekawostki.

 

3. Czy las może zmienić Twoje życie? Naukowe dowody i praktyka. Rozmowa z dr. Katarzyną Simonienko

W trzecim odcinku tematem przewodnim jest las i jego zbawienny wpływ na nasze zdrowie. Malika Tomkiem z DWBY rozmawia z dr. Katarzyną Simonienko, psychiatrą i lasoterapeutką. O tym, jak natura wpływa na nasz mózg, emocje i ciało. W 47 minut dowiecie się m.in., czym jest ekoterapia, kąpiele leśne i zielone recepty, oraz jak wprowadzić naturę do swojego życia krok po kroku.

 

Więcej podcastów jest w drodze. Mamy nadzieję, że jak najwięcej osób skorzysta z tych rozmów – przesłuchując ich w dogodnym dla siebie momencie: na spacerze, podczas wykonywania domowych obowiązków, w drodze do pracy. Nie tylko w Dzień Zdrowia Psychicznego. W świetle wszystkiego, co tu przywołaliśmy, naprawdę uważamy, że troska o dobrostan jest w dzisiejszych czasach kluczowa.

Wszystkie podcasty są dostępne także na platformie Spotify.